Dementie is een hersenaandoening die diverse problemen met zich meebrengt. Niet alleen voor de dementerende persoon, maar ook voor de naasten. Een op de vijf personen krijgt te maken met een vorm van dementie. In dit artikel bespreek ik daarom waar je rekening mee moet houden als je zelf of iemand in je omgeving lijdt aan de ziekte van Alzheimer of een andere vorm van dementie.

Ook zijn er mogelijkheden vanuit het AWBZ en het basispakket van de zorgverzekering.

Ziekte van Alzheimer
De ziekte van Alzheimer is veruit de meest bekende vorm van dementie. De ziekte start vaak met het vergeten van kleine dingetjes en ontwikkelt zich vervolgens naar een ziekte die ernstige stoornissen vertoont in het geheugen. Daarbij hoort uiteindelijk ook het verlies van cruciale vaardigheden: herkennen van bekende voorwerpen en personen, slikken, lopen, wassen, eten, etc.

Er zijn medicijnen die de ontwikkeling van de ziekte kunnen vertragen, maar een goede behandeling is helaas nog niet beschikbaar. Iemand met Alzheimer zal steeds afhankelijker van anderen worden. Functioneren in het dagelijks leven wordt steeds moeilijker.

Toch moet dementie of Alzheimer niet verward worden met vergeetachtigheid. Doe bij twijfel een geheugentest via geheugentest.nl.
AWBZ, zorgverzekering en Wmo

Bij dementie en dus ook de ziekte van Alzheimer heb je meestal recht op verpleging en/of hulp vanuit de Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ). Je dient dan een indicatie aan te vragen bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Zij beoordelen je aanvraag voor AWBZ zorg en besluiten vervolgens op hoeveel zorg jij of jouw naaste recht heeft. Wacht niet te lang met de aanvraag.

Naast de nodige zorg kun je ook bij de gemeente (het Wmo loket) terecht voor ondersteuning. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de nodige aanpassingen die in huis worden gemaakt voor de dementerende persoon. Ook voor een rolstoel kan men bij de gemeente terecht. Informeer aan de hand van de AWBZ indicatie op welke vergoeding je kunt rekenen.

Hervorming langdurige zorg
Let er wel op dat er per 1 januari 2015 een aantal zaken gaan veranderen rondom de organisatie van de AWBZ. Zo zullen bepaalde taken gaan vallen onder de Zorgverzekeringswet (Zwv). Mensen met dementie kunnen hier ook mee te maken krijgen. Lees hier meer over deze reorganisatie die staan in het kader van de hervormingen in de zorg.

Verzorging, mantelzorgers en de casemanager dementie
Familie en partners nemen vaak de verantwoordelijkheid voor het verzorgen van hun naaste die lijdt aan dementie. Hij/zij zal steeds meer hulp nodig hebben bij de dagelijkse basis handelingen, wat resulteert in een zware opgave voor de mantelzorger.

Thuiszorg of dagbehandeling in een verpleeghuis (AWBZ instelling) kan dan uitkomst bieden. Het hangt van de situatie af van de dementerende persoon in hoeverre er vergoeding volgt voor de nodige hulp. Bespreek verzorging en hulp zorgvuldig met alle betrokkenen.

Voor mantelzorgers is er tevens de casemanager dementie, deze kan mantelzorgers helpen in de vorm van advies, informatie en ondersteuning, maar ook bij het inventariseren van zorgbehoefte van de cliënt (dementerende). Ook kan de casemanager bemiddelen bij hulp- en zorgverlening bij verpleeghuizen en zorginstanties.  De case manager dementie neemt een belangrijke rol in om de mantelzorger te ontlasten en biedt coördinatie en algehele begeleiding en bewaking van het ziekteproces in de thuissituatie.

Case managers zijn te vinden bij verschillende zorgorganisaties binnen de gemeente. Financiering (vergoeding zorg) van de casemanager geschiedt onder het kopje “ketenzorg” die normaliter voor 100 procent door de basisverzekering wordt gedekt.

Er zijn echter zorgverzekeraars die uitsluitend op grond van een CIZ indicatie vergoeding willen geven voor de begeleiding van een casemanager dementie. Dit is een groeiend probleem aangezien de CIZ indicatie niet altijd wordt afgegeven in verband met strenger geworden indicering en bezuinigingslagen in het kader van de zorg. Gezien de veranderingen in de zorg financiering volgend jaar, zal dit waarschijnlijk grote consequenties gaan hebben voor de zorg uitvoering en organisatie van case managers in Nederland.

Bij het werven van een case manager moet je er als verzekerde bovendien op letten dat de zorgorganisatie (en dus de casemanager) een contract heeft met jouw verzekeraar, anders kan de vergoeding voor ketenzorg een lager percentage bedragen.

Incontinentie
Ook incontinentie kan voorkomen bij mensen met dementie. Dit zorgt voor een vervelende situatie. Gelukkig zijn er diverse opties om de situatie te verbeteren. Zo zijn er diverse hulpmiddelen op de markt die via de thuiszorg of apotheek verkrijgbaar zijn. De basis zorgverzekering biedt een vergoeding voor incontinentieartikelen via uw huisarts of specialist. Verstrekking verloopt vaak via de thuiszorg. Voorbeelden van incontinentiematerialen zijn:

  • Matrassen, dekbedden en kussenslopen met waterdichte hoezen
  • Absorberende en wasbare lakens
  • Incontinentieluiers

Er zijn bepaalde voorwaarden verbonden aan het ontvangen van een vergoeding voor incontinentiematerialen. Raadpleeg daarvoor de zorgverzekeraar of de polis van de zorgverzekering. Daarnaast is het eigen risico van toepassing.

Autorijden
Iemand die is gediagnosticeerd met een verder gevorderde vorm van dementie mag geen auto meer besturen. Alleen mensen met een zeer lichte of lichte vorm van dementie kunnen in sommige gevallen, na goedkeuring van het CBR nog blijven rijden.

Mensen met Alzheimer of een andere vorm van dementie zien vaak niet goed in, dat zij niet meer de vaardigheden hebben om veilig de weg op te gaan. Neem passende maatregelen om te voorkomen dat zij toch nog de weg op gaan. Overtuig haar/hem ervan, dat deelnemen aan het verkeer niet langer verantwoord is. Ook kan het helpen om hierover met de huisarts te praten of om aan te bieden om de persoon in kwestie zelf van A naar B te brengen.

Euthanasie bij dementie
Er is sinds kort veel aandacht in de media voor levensbeëindiging bij (beginnende) dementie.  Bij wet is levensbeëindiging mogelijk voor deze groep mensen. Belangrijk is wel dat diegene die dementie heeft zijn wensen nog kan uitspreken.

Om voor euthanasie in aanmerking te komen moet er sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dementie is helaas altijd uitzichtloos (geen genezing mogelijk), het ondraaglijke lijden moet worden aangetoond in de vorm van psychisch lijden. Belangrijk is om tijdig een dialoog te beginnen met de huisarts, specialisten en familieleden. Een verzoek voor euthanasie kan via de arts officieel worden vastgelegd.

Een alternatief voor euthanasie voor dementerenden die ernstig lijden, is palliatieve sedatie. Hierbij wordt iemand in slaap gebracht totdat hij/zij overlijdt aan de gevolgen van zijn aandoening (in dit geval dementie/Alzheimer). Het verschil is dat hij/zij niet overlijdt aan de gevolgen van de toegediende medicatie, zoals bij “reguliere” euthanasie.

Dit artikel is overgenomen van de website Zorgwijzer.nl